ΟΜΑΔΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Διοργανώνονται ομαδικές συμβουλευτικές με άξονες τα θέματα:
1)Συζυγικές σχέσεις
2)Σχέσεις γονέων-παιδιών
3)Σημερινή κρίση και ανθρώπινες σχέσεις
4)Ο έρωτας σήμερα.
5)Εργασία και υποκειμενική αυτοδυναμία.
6)Προβλήματα τρίτης ηλικίας και πως αντικατοπτρίζονται στο σύγχρονο ζευγάρι.
7)Ανθρώπινες σχέσεις.
Πρόσκληση: Τα ομαδικά group οργανώνονται απογευματινές ώρες στο χώρο εργασίας μου, Καστοριάς 15 Ρόδος.

Τηλ επικοινωνίας :22410-63436/6936822080

ΑΛΗΘΕΙΑ-ΑΛΑΙΝ ΜΠΑΝΤΙΟΥ

ΑΛΑΙΝ ΜΠΑΝΤΙΟΥ

Ο φιλόσοφος της αλήθειας και του συμβάντος

Η υφαιρετικότητα της αλήθειας στον Α. Μπαντιού
Από τους Δημήτρη Βεργέτη, Φώτη Σιατίτσα, Εφη Γιαννοπούλου

Ο Α. Μπαντιού αναγορεύει την Αλήθεια σε κεντρική κατηγορία της φιλοσοφίας, κεντροθετεί τη φιλοσοφική πράξη στην εγχειρηματικότητά της και διακηρύσσει ότι υπάρχουν αλήθειες. Ο απόηχος κλασικών λακανικών θέσεων είναι αισθητός, δεδηλωμένα ενσωματωμένος σ' αυτή τη διακήρυξη.

Σε αντίθεση με τον Ντεριντά, ο Μπαντιού δεν αφουγκράζεται στη λακανική εκφορά της Αλήθειας τη φωνή της μεταφυσικής ως υποβολέα της, ούτε τον κατακλυσμιαίο απόηχο της χαϊντεγκεριανής διατύπωσής της - προφανώς γιατί δεν περιορίζεται στο corpus κειμένων όπου περιχαρακώνεται η αναλυτική του Ντεριντά.

Ως μαχητικός θεματοφύλακας του υπάρχειν των αληθειών, η φιλοσοφία του Μπαντιού βρίσκεται σε πόλεμο με τη σοφιστική συρρίκνωση της αλήθειας σε «συνθήκες, κανόνες, είδη του λόγου, γλωσσικά παίγνια». Αρνείται την αναγωγή της σε κρίση, σημάνσιμη ως αληθής ή ψευδής, καθυποταγμένη σε πρωτόκολλα επαληθευσιοκρατίας.

Η Αλήθεια δεν είναι επίσης ο δικαιοπάροχος της ερμηνείας της εμπειρίας. Η Αλήθεια είναι αλλεργική στην ερμηνευτική του νοήματος και στην υπερβατική οντο-θεολογική εγγυοδοσία του.

Αυτονόητα, ο Μπαντιού αντιτίθεται στον μυστικισμό της μυητικής πρόσβασης στην Αλήθεια και στην εν εκστάσει μέθεξη με τη μυσταγωγική έγκλησή της. Προτείνει την πλήρη εκκοσμίκευσή της.

Η φιλοσοφία είναι επίσης ο λογικός θεματοφύλακας της κατηγορίας της Αλήθειας. Και πρωτίστως της ιδιοτυπίας της. Αυτό που την εξειδικεύει είναι η κενότητά της. Η Αλήθεια δεν πληρούται με αντικειμενότροπα περιεχόμενα. Που σημαίνει ότι δεν ταυτίζεται με φράσεις αναφερόμενες σ' ένα αντικείμενο και συστατικές της γνώσης του. Η φιλοσοφία είναι απεξαντικειμενισμένη. Απεξαρτημένη από την έννοια του αντικειμένου και την αναφορική γνώση που αποσκοπεί να θηρεύσει τις ιδιότητές του. Δεν αποτελεί τον μαγνητικό βορρά μιας επιστημολογικής πυξίδας που υπαγορεύει τη γνωστική πρόσβαση στο αντικείμενο (objet) της γνώσης. Ο Μπαντιού υιοθετεί και προσεπικυρώνει τη λακανική διάζευξη ανάμεσα σε Αλήθεια και Γνώση, verite και savoir. Είναι αλήθεια ότι ελλείψει αυτής της οριοθεσίας πολλοί μαρξιστές στοχαστές αναλώθηκαν στη σύσταση μιας επιστημολογίας της γνώσης που θα λειτουργούσε ως ο Αλλος της εγγύησης, εκκοσμικευμένος καρτεσιανός Θεός των αληθειών. Οι αγγλοσάξονες με τον αμείλικτο λογικό θετικισμό τους, την επαληθευσιοκρατία τους και τις πολλαπλές παραφυάδες της, τα καταφέρνουν σαφώς καλύτερα.

Αυτό που προσέρχεται στο φιλόξενο κενό της Αλήθειας δεν είναι το νόημα της εμπειρίας, το υποκειμενικό αποτύπωμα της μυσταγωγικής επιφοίτησης ή κάτι που έχει υπόσταση αντικειμένου, αλλά η πολλαπλότητα των αληθειών. Για την ακρίβεια, εκεί διακηρύσσεται ότι «υπάρχουν αλήθειες» κι εκεί διατυπώνεται η ομότοπη συνδυνατότητά τους. Από τι υπαγορεύεται το αίτημα αποσαφήνισης της συνδυνατότητάς τους; Από την ετερογένεια των τόπων όπου κατανέμεται η πολλαπλότητά τους. Αυτοί οι τόποι στοιχειοθετούνται από τις λεγόμενες «γενολογικές διαδικασίες».

Ως γνωστόν, ο Μπαντιού διακρίνει τέσσερα είδη διαδικασιών που λειτουργούν ως μήτρες παραγωγής αληθειών. Αλήθειες παράγει η επιστήμη, η πολιτική, η τέχνη και ο έρωτας - ως διυποκειμενική επαλήθευση της διαφοράς των φύλων. Αποτελούν τους όρους, ή συνθήκες, της φιλοσοφίας, η πράξη της οποίας συνίσταται στη συν-λήψη τους.

Η επιτελεστική συναρμογή της Αλήθειας

Ως εγχείρημα η Αλήθεια προσφεύγει στη διπλή μήτιδα του επιχειρήματος και της οριοθεσίας. Κατά συνέπεια, η οικονομία του λόγου της δεν είναι μονοδιάστατη. Η επιχειρηματολογική συνιστώσα της δισκελούς στοιχείωσής της ευθυγραμμίζεται με το υπόδειγμα της σημαίνουσας αλυσίδας. Συναρμολογεί ορισμούς, συναγωγές, διαλεκτικές υπερβάσεις, αποδεικτικά τεχνάσματα και καθοδηγεί αυτή την παραγωγή επιχειρημάτων προς ένα είδος συμπερασματικής κεφαλοποίησης. Ο Μπαντιού παρατηρεί με ευθύτητα ότι η ρητορική της απόδειξης στο εσωτερικό της φιλοσοφίας ουδέποτε παρήγαγε ένα φιλοσοφικό θεώρημα. Το κεφάλαιο των συμπερασμάτων της παραμένει λευκό. Ο φιλοσοφικός λόγος και ο αποδεικτικός ζήλος της ρητορικής του δεν συναντούν τη γνώση παρά στον καθρέφτη της Μίμησης. Θα έλεγα ότι το φιλοσοφικό επιχείρημα είναι ένα «μίμημα», για να χρησιμοποιήσω τον στρατηγικό όρο του Λακού - Λαμπάρτ. Αυτή η μιμητική αφομοίωση του γνωστικού υποδείγματος προσδίδει στην επιχειρηματολογία του τη στίλβη μιας αξιοπιστίας που παραπλανά και συγκαλύπτει. Παράλληλα όμως συνιστά έμμεση ομολογία ότι δεν είναι παρά μια «μυθοπλασία γνώσης (fiction)». Επιστρατεύοντας μια υποβλητική και εύπλαστη λακανική κατηγορία, ο Μπαντιού δηλώνει συχνά ότι «η Αλήθεια είναι το μη εγνωσμένο αυτής της μυθοπλασίας». Εύκολα αφουγκράζεται κανείς στα παρασκήνια αυτής της φράσης ένα θεμελιώδες λακανικό αξίωμα σε ρόλο υποβολέα. «Η Αλήθεια έχει δομή μυθοπλασίας», συνήθιζε να επαναλαμβάνει ο Λακάν, και ο Μπαντιού, εμβριθής αναγνώστης του, κατασκευάζει τη φιλοσοφική κατηγορία της Αλήθειας ενσωματώνοντας στο λακανικό αξίωμα μία επιπλέον λακανική έννοια, το μη εγνωσμένο (l'in-su), που θεωρώ ότι συμπυκνώνει την ερμηνεία του αξιώματος. Η Αλήθεια έχει μεν δομή μυθοπλασίας, δεν συμπίπτει ωστόσο με τον μυθοπλαστικό ιστό. Για την ακρίβεια δεν ανήκει καν σ' αυτόν. Η Αλήθεια συμπίπτει με ό,τι εξαιρείται απ' αυτόν. Συμπίπτει με τα διάκενά του. Δεν είναι ένα σημαίνον ή ένας συνδυασμός σημαινόντων που ανήκει σ' αυτόν, αλλά το ίχνος μιας έκλειψης. Είναι το «μισό-λογο» (mi-dire) που η μυθοπλασία του σημαίνοντος αποτυγχάνει να αρθρώσει. Η Αλήθεια βέβαια δεν είναι άναρθρη, δεν είναι αφασική, γιατί μετέχει στη μυθοπλασία του σημαίνοντος, που η βαθμίδα του αποτελεί προϋπόθεσή της. Δεν είναι όμως δηλωτική ή εκ-δηλωτική. Δεν είναι εξισώσιμη με μια διαπίστωση, μια περιγραφή. Συμπίπτει με το μη εγνωσμένο μιας γνώσης που μορφοποιείται στην προστασιακή τοπική τού σημαίνοντος.

Με το άλλο σκέλος της εγχειρηματικότητάς της η Αλήθεια ισορροπεί, ακροβατώντας στο χείλος της μεταφοράς.

Επιστρατεύει την ποιητική των πειστικών εικόνων, τη συμβολική φαντασμαγορία, την υποβλητικότητα και την υπνωτιστική σαγήνη των μύθων για να διακόψει την αποδεικτική συνάρθρωση και την πειστική εμβέλεια των επιχειρημάτων, υπαινισσόμενη την Αλήθεια όχι ως το μη εγνωσμένο μιας συμπερασματικής αλληλουχίας αλλά ως το οριακό σημείο της. Με αυτή την ποιητική μήτιδα, «η Αλήθεια διακόπτει τη διαδοχή και ανακεφαλαιώνεται πέραν του εαυτού της», παρατηρεί ο Μπαντιού.

Ανασυνθέτοντας έναν θαύμασιο τίτλο κειμένου του Ντεριντά, η λευκή μυθολογία της μεταφοράς, θα έλεγα ότι η Αλήθεια δηλώνεται εδώ ως το εξοστρακισμένο ίχνος της στο λευκό περιθώριο της καλειδοσκοπικής σημαίνουσας μεταφοράς (ένας διάλογος Μπαντιού - Ντεριντά, μέσω κειμένων, θα ήταν άκρως ενδιαφέρων σ' αυτό το σημείο, ειδικά αν έμπαινε σφήνα το λακανικό ζεύγμα μετωνυμία - μεταφορά, όπου συνδιατάσσονται το συνεχές της διαδοχής και η διακόπτουσα υποκατάσταση, δηλαδή οι δύο αρχές σύνθεσης της σημαίνουσας αλυσίδας).

Αυτό το εγχειρηματικό σκέλος οδηγεί την Αλήθεια στο κατώφλι της τέχνης, όπου όμως προσέρχεται ως «καλλιτεχνική μυθοπλασία». Εδώ, η Αλήθεια δηλώνεται ως «το άρρητο αυτής της μυθοπλασίας».

Ως παράπλευρη επιβεβαίωση της θέσης του Μπαντιού ότι η σαγηνευτική παραγωγικότητα της φιλοσοφίας δεν μορφοποιεί έργα -αφού αυτό που προκύπτει είναι επίφαση έργου τέχνης- θα επικαλεστώ τον μακρινό πια απόηχο της επιθανάτιας εκμυστήρευσης του Φουκώ, ότι τα έργα του φάνταζαν στα μάτια του ως, καλλιτεχνικά θα έλεγα, «έργα επιστημονικής μυθοπλασίας», science fiction - αυτό δηλαδή που είθισται να αποκαλούμε επιστημονική φαντασία.

Η φιλοσοφία συνδυάζει λοιπόν το διπλό εφαλτήριο μιας γνωστικής και μιας καλλιτεχνικής μυθοπλασίας. Με τη μιμητική δυναμική της γνωστικής μυθοπλασίας συν-θέτει. Για την ακρίβεια, συν-θέτει στην κοίτη της μετωνυμίας, οδηγώντας το σημαίνον στις εκβολές του συμπεράσματος. Αξιοποιώντας τις επιφάσεις της καλλιτεχνικής μυθοπλασίας, μετα-θέτει στο υποβλητικό χείλος του μεταφορικού ρήγματος.

Μιμούμενη τα τεχνάσματα της Σοφιστικής και την ποιητική έμπνευση, ή το υπόδειγμα των Μαθηματικών και την έγκληση του έργου τέχνης, η Φιλοσοφία κατασκευάζει έναν δισκελή μηχανισμό, ένα είδος λαβίδας με την οποία συν-λαμβάνει και ομοθετεί τις ετερότοπα παραγόμενες αλήθειες, δηλαδή την ετερότοπη πολλαπλότητα των αληθειών που κυτταρώνονται στην τέχνη, στην πολιτική, στην επιστήμη, στον έρωτα.

Η έκφραση συνδυνατότητα επαναλαμβάνεται εμφατικά στα κείμενα του Μπαντιού μ' ένα στρατηγικό όσο και αινιγματικό εκτόπισμα. Η Αλήθεια είναι ο τόπος συνδυνατότητας των αληθειών, η μετα-τοπισμένη συστέγασή τους. Οι υπό σύν-λήψη αλήθειες πολιτογραφούνται σ' ένα απροκατάληπτο κατάστιχο, φιλόξενο στην εκτοπισμένη συνύπαρξή τους. Αυτό σημαίνει ότι εντάσσονται σ' ένα ιδιότυπο πεδίο που οριοθετείται ως πεδίο συγχρονικής ομοθεσίας, εκτός της ρευστότητας του χρόνου. Σημαίνει επίσης ότι αυτό που διακυβεύεται στο εγχείρημα της συνδυνατότητάς τους είναι η ενότητα της σκέψης - όχι της γνώσης.

Επιγραμματικά, το φιλοσοφικό εγχείρημα συνυφαίνει μια μυθοποπλασία γνώσης και μια καλλιτεχνική μυθοπλασία.

Η συγχρονική ομοθεσία των αληθειών αποτελεί ρήξη με τον ιστορικισμό. Η οξεία πολιτική αίσθηση της ιστορίας και της ιστορικότητας των επί μέρους γίγνεσθαι επέτρεψε στον Μπαντιού να χαράξει με ακριβοδίκαιη αδιαλλαξία τη γραμμή ενός ανοιχτού μετώπου απέναντι στον ιστορικισμό, και ειδικότερα απέναντι στην πιο επιφανή έκφρασή του, στο μνημειώδες έργο του Χέγκελ στο οποίο δεν έπαψε να απευθύνει διαφωτιστικές ενστάσεις. Γενικότερα, είναι δύσκολο να μην εγκωμιάσουμε τις λαμπρές αναλύσεις του για τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έπαιξε ο γερμανικός ρομαντισμός στον καθορισμό της τροχιάς πτώσης της σύγχρονης σκέψης στη δίνη του ιστορικισμού. Χάρη σ' ένα δευτερογενές πλεονέκτημα της ρήξης του με την αξιωματική του ιστορικισμού, η φιλοσοφική προβληματική του Μπαντιού αποδεικνύεται η πλέον κατάλληλα εξοπλισμένη για να αντιπαρατεθεί στον πρωτεϊκό και χαοτικό σχετικισμό του μεταμοντέρνου. Η γραμμή του μετώπου απέναντι στον ιστορικισμό τέμνεται σε πολλά σημεία με το μέτωπο εισβολής της μετανεωτερικότητας. Το μεταμοντέρνο πάντως δεν είναι τέκνο του ιστορικισμού, αλλά μια εκφυλισμένη εκδοχή του ιστορικιστικού σχετικισμού. Ο Μπαντιού δεν παύει να τονίζει μ' εγκωμιαστική παρρησία την καταλυτική συμβολή του Λακάν σ' αυτή την αντιπαράθεση, υπενθυμίζοντας τη μαχητική και πολυμέτωπη αντίστασή του τόσο στον σχετικισμό της Αλήθειας και στη συρρίκνωσή της σε μεταβλητή της δομής από τον στρουκτουραλισμό όσο και στη νιτσεϊκή υποβάθμισή της σε διακύβευμα ή παράμετρο των παιγνιδιών εξουσίας.

Η υφαιρετική ρήξη με την παρουσία

Σημειώσαμε ότι η Αλήθεια εγγράφεται στην προβληματική του Μπαντιού υπό καθεστώς εγχειρήματος. Τι συνεπάγεται αυτός ο τρόπος εγγραφής; Η απάντηση δεν είναι προφανής. Συνεπάγεται ότι η Αλήθεια δεν είναι εκκαλυπτική. Η Αλήθεια δεν είναι η θεατρική σκηνή της παρουσίας. Είναι ένας πραξιακός φορέας. Διόλου συμπτωματικά, η Αλήθεια διατηρεί εκλεκτικές συγγένειες με το κενό, όπως ήδη σημειώσαμε. Στο φιλοσοφικό σύστημα του Μπαντιού η Αλήθεια είναι μια κενή κατηγορίας. Η Αλήθεια δεν παρουσιάζει. Ο βαθμός μηδέν της παρουσίασης είναι το κενό, τυπολογίσιμο ως κενό σύνολο. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυτή η σύλληψη της Αλήθειας εγγράφεται στο επίκεντρο των φιλοσοφικών συζητήσεων που σημάδεψαν τη σκέψη του 20ού αιώνα, και ειδικότερα τέμνει συστηματικά τον κύκλο των ερωτημάτων που άνοιξε ο Χάιντεγκερ με το Είναι και Χρόνος και αναψηλάφησε ο Ντεριντά με λεπταίσθητη δεινότητα. Το χαϊντεγκεριανό σημαίνον Unverborgenheit συμπυκνώνει όλο τον διφορούμενο απόηχο της μεταφυσικής θέσμισης της Αλήθειας ως εν εκλείψει εκκολαπτόμενης παρουσίας, ως άρση του πέπλου της λήθης και ως επιφάνιση υπό προθεσμία. Στην υφαιρετική επαναθεμελίωσή της στον Μπαντιού, η Αλήθεια, καθότι κενή, δεν παρουσιάζει τίποτα. Δεν είναι προικισμένη με βάθος, άδηλο, συγκαλυμμένο, εκκαλυπτόμενο. Δεν είναι εκκάλυψη, κάλυκας που ανοίγει στο σημείο μιας οντοδοσίας. Το ίχνος της Αλήθειας δεν συλλέγεται στο πεδίο της οντολογικής επώασης, αλλά της συμβαντικής έκλειψης. Η Αλήθεια δεν είναι Αποκαλυψιακή. Εκθέτει στο κενό της εγχειρηματικότητάς της την ετυμηγορία ότι υπάρχουν αλήθειες και συστεγάζει την ετερότοπη συνδυνατότητά τους. Δεν είναι διόλου ανακριβές να πούμε ότι ο Μπαντιού, μετά τον Λακάν, διασώζει την Αλήθεια, που η ντερινταϊκή ετυμηγορία είχε στείλει στο ικρίωμα της μεταφυσικής υποψίας. Γενικότερα ο Μπαντιού περισώζει την Αλήθεια από τη χλεύη του αντιπλατωνικού Γολγοθά, στην οποία την καταδίκασε η νιτσεϊκή φιλοσοφική νεωτερικότητα. Πώς; Ανιχνεύουμε εδώ την πιο νευραλγική και ιδιοσύστατη εστία της προβληματικής του. Την περισώζει προσφέροντάς της φιλοξενία στην υφαιρετικότητα. Η υφαιρετικότητα είναι το σχήμα αποδόμησης της Αλήθειας ως μεταφυσικής της παρουσίας, το σχήμα απόσβεσης του μεταφυσικά ανατοκιζόμενου χρέους της Αλήθειας απέναντι στην υπό προθεσμία εκκάλυψη.

Η «διαδικαστική» άρση, όχι του πέπλου, αλλά της Unverborgenheit.

Δημήτρης Βεργέτις

Ψυχαναλυτής,

διευθυντής του περιοδικού αληthεια

ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ- ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΧΑΙΝΤΕΓΓΕΡ

ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗ- ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ

Μη αυθεντικότητα ο Χάιντεγκερ ορίζει τον τυπικό καθημερινό άνθρωπο, τον προσδεμένο στον συνηθισμένο κόσμο του, ο οποίος δεν αντιμετωπίζει τη ζωή του σαν ένα πρόβλημα, έχει υφησυχασθεί, και δεν επιδιώκει την πραγμάτωση του. Ο μη αυθεντικός είναι ο συνηθισμένος, μη συνειδητός άνθρωπος που έχει αναποφασιστικότητα και γενικά, δεν επιζητεί κάτι γι’ αυτόν. Δεν διαφοροποιείται και δεν ρίχνεται στη ζωή. Ακολουθεί τη νοοτροπία της “αγέλης” προβάλλοντας υποτιθέμενα εμπόδια ακολουθώντας τα δεδομένα που είναι πιο εύχρηστα, ή περισσότερο κοινωνικά αποδεκτά. Είναι ο “ναρκωμένος” άνθρωπος ο μη- αυθεντικός. Η “κατάσταση του αυθεντικού” χαρακτηρίζει ο Χάιντεγκερ, τη ζωή του ανθρώπου ο όποιος αντιμετωπίζει ευσυνείδητα, τις προϋποθέσεις της ύπαρξης του. Στην ποιό απλή μορφή αυθεντικότητα σημαίνει για κάποιον να “Είναι ο εαυτός του”. Η αυθεντικότητα έχει να κάνει με μια πράξη, η οποία αποτελεί ελεύθερη επιλογή και ταύτιση με αυτήν. Αυθεντικότητα ίσως τελικά είναι το άνοιγμα προς την ζωή, η δεκτικότητα των εξωτερικών επιδράσεων, και η αξιολόγηση αυτών. Τελικά ίσως να μην υπάρχει πλήρης αυθεντικότητα, αλλά να υπάρχουν αυθεντικές και μη αυθεντικές στιγμές και πράξεις.Ο Χάιντεγκερ θέλει να ασχοληθεί με μία ερμηνευτική του “Είναι εδώ” (Dasein ) , και θέλει να ανακαλύψει τον τρόπο με τον οποίο τα πράγματα και οι άνθρωποι, συνδέονται και εμπλέκονται μεταξύ τους μέσα από τις καθημερινές ασχολίες, και να ερμηνεύσει αυτόν τον τρόπο με μια διαφορετική σκοπιά, προκειμένου να καταστούν συνολικά εφικτές, κάποιες διαπιστώσεις σχετικά με τον άνθρωπο. Στηρίζεται στη φαινομενολογία του Χουσέρλ.
Ο Χάιντεγκερ συνοψίζει τις βασικές σχέσεις της ανθρώπινης ζωής, με τον όρο “Είναι εν τω κόσμω” , με αυτόν τον όρο εννοεί τις σχέσεις του ανθρώπου με τους άλλους ανθρώπους, αλλά και με τα πράγματα. Ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια συνεχή σχέση με τα πράγματα και τους ανθρώπους. Θεωρεί ότι αν θέλουμε να καταλάβουμε την ουσία της ανθρώπινης οντότητας, είναι χρέος μας να απελευθερώσουμε, τη σκέψη μας αναφορικά με τις βασικές καταστάσεις του ανθρώπου. Όλα υπάρχουν μεταξύ τους (άνθρωπος-πράγματα) και είναι μέρος ενός κοινού περιβάλλοντος, με συνεχή διαπλοκή. Η σχέση των πραγμάτων προς τον άνθρωπο, δημιουργείτε μέσο της χρήσης και της χρησιμότητας.
Στην παραδοσιακή φιλοσοφία τα πράγματα ήταν έτσι απλά, “υπάρχοντα”. Βάση του Χάιντεγκερ είναι υπάρχοντα στα “χέρια μας” και είναι διαθέσιμα για τον άνθρωπο. Το ανθρώπινο περιβάλλον υποστηρίζει ο Χάιντεγκερ χαρακτηρίζεται από την “ύπαρξη ανά χείρας”, από μια οικειότητα, η οποία προέρχεται από την καθημερινή συναναστροφή.
Βασικό χαρακτηριστικό του “Είναι εν τω κόσμω” αποτελεί η συνύπαρξη, δηλαδή ότι ο άνθρωπος δεν ζει μόνος, αλλά σχετίζεται πάντοτε και με άλλους ανθρώπους. Ο Χάιντεγκερ διαφοροποιεί αυτή τη συνύπαρξη της καθημερινότητας με μια πολύ συγκεκριμένη μορφή, δηλαδή τη μορφή της προσαρμοστικότητας, και της ομοιομορφίας. Θέτει ότι αντί να χαράξουμε την δικιά μας προσωπική πορεία, στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης με του άλλους, προσπαθούμε να περνάμε απαρατήρητοι, και να μην ξεχωρίζουμε. Ουσιαστικά παραδίδουμε την ευθύνη της ζωής μας σε άλλους, στο πνεύμα της εποχής, στη μόδα στα ήθη και στα έθιμα.
Η εξωτερική “δικτατορία” της μετριότητας η οποία εμποδίζει τον άνθρωπο να πραγματώσει την ύπαρξη του, ο Χάιντεγκερ, λέει ότι είναι ένα τυπικό κομμάτι της ανθρώπινης ζωής, από το οποίο δεν μπορούμε ποτέ να απελευθερωθούμε εντελώς. Αυτό που οφείλουμε να πράξουμε,είναι να αντιμετωπίσουμε, το “τις Μan” με έναν συνειδητό τρόπο, ώστε να πάψει να κυριαρχεί, στη ζωή μας.

ΓΚΑΓΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ(ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ) ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ
ΑΘΗΝΑ 2010

ΛΑΚΑΝ- "ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ"

Το Πραγματικό είναι για τον Lacan ότι αντιστέκεται στο συμβολικό, ό, τι δεν εγγράφεται στη γλώσσα. Αυτό που αποκρύπτεται και που μ’ αυτή του την στάση απολύει εν τέλει και αυτή τη διαθεσιμότητα της γλώσσας. Ένας κλονισμός. Μια αδιάγνωστη και αδιάθετη εξωτερικότητα, μια συνθήκη που ανθίσταται στην αναπαράσταση της, μια αδυνατότητα που διαγράφεται μόνο στην συμβαντική και ακαριαία της διεμφάνιση. Το σύμπτωμα μιας σκηνής που διασαλεύει τη γλώσσα και αποσύρει τις κατασκευές της. Το Πραγματικό λέει ο Lacan είναι το ανυπόφορο, το δυσάρεστο μιας τραυματικής ασυνέχειας. Ένα αρνητικό ίχνος που εξαρθρώνει όλες τις συμβολοφαντασιακές προσδοκίες, εγγράφοντας στο κενό αυτής της έλλειψης την δική του αδυνατότητα, αυτό το σημείο της «επαφής (μας) με το πραγματικό», όπως θα πει ο Lacan. Ένα σημείο που από-γοητεύει και διασαλεύει τη πραγματικότητα της γλώσσας, αναδεικνύοντας αυτή την αναυθεντική της πλευρά, την κατασκευασμένη της φύση. Ένα ανεικονικό στοιχείο που δεν συλλαμβάνεται, δεν χειραγωγείται αλλά αποκρύπτεται ακόμη και σ’ αυτές τις σπάνιες και πολύτιμες, αποκαλυπτικές του στιγμές. Μια εξωτερικότητα που ανθίσταται σε κάθε απόπειρα εσωτερίκευσης, μια οιονεί έτσι απειλή, ένα extraterrestrial παράσιτο της γλώσσας. Σ’ αυτή την αδυναμία του συμβολικού ορίζοντα το Πραγματικό έτσι εγγράφεται ως αυτό το μη δυνατό της γλώσσας. Ένα αδιάθετο νόημα που δεν ανήκει στον ορίζοντα αυτής της αδυναμίας αλλά αντιθέτως γίνεται αυτή η ίδια η εκλειπτική της, η εκλειπτική της έλλειψης του Άλλου. Την όποια υποτιθέμενη έλλειψη στο Πραγματικό την κομίζει μόνο η γλώσσα, αυτή η κοσμική απόσυρση της λέξης, η ανάπηρη φύση της. Αυτή «η ενική ύπαρξη του ίδιου του υποκειμένου», όπως θα πει ο Lacan, που εγκαταλείπει το υποκείμενο στην καταγωγική του απορία, σ’ αυτή τη σημαίνουσα μοναξιά του. Ό, τι ο Lacan θα εγγράψει σ’ αυτή την αδύνατη αρχή της επιθυμίας. Στην αδυναμία της εγγύτητας που διασώζει την άφθαρτη αμορφία του πράγματος, την μυστική και ανοίκεια εικόνα του. Ένα ελλειπτικό νόημα που εκθέτει το υποκείμενο «στο πεδίο των αντικειμένων». Πάντα αυτό ένα πεδίο στρεβλό, έκθετο στην αναστολή και τη σύγχυση των σημείων του. Μια αναμορφωτική «καμπύλωση» που είναι για τον Lacan αυτό το πεδίο της ίδιας της ανοικτότητας του. Το πραγματικό έτσι είναι αυτό που εγγράφεται πέρα από τις φαντασιωτικές και συμβολικές του ταυτίσεις, ο τόπος μιας Άλλης σκηνής, το ίχνος της οποίας πάντα θα μας διαφεύγει, όπως το νερό μέσα απ’ τη χούφτα μας. Οι ενορατικές ενστάσεις του Lacan πάνω στα μυθολογικά αξιώματα της επιστήμης για το πραγματικό, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της ιατρικής επιστήμης, μόλις και που αρχίζουν να γίνονται αντιληπτές. Ο Lacan αντιδρούσε σ’ αυτή τη θετικιστική τυποποίηση της επιστημονικής γνώσης που απέκλειε όλες τις δυνατές εξαιρέσεις της ζωής, αυτές που καθορίζουν όμως αυτή τη πραγματικότητα του υποκείμενου. Αντιτασσόταν σ’ αυτή τη συμβολική θωράκιση του επιστημονικού λόγου, στην αποστασιοποίηση του από το καθεστώς της αμφιβολίας και αβεβαιότητας που ήταν άλλωστε και τα καταστατικά του στοιχεία. Η αδυναμία της επιστημονικής περιγραφής του κόσμου δεν είναι για τον Lacan, παρά αυτή η αδυνατότητα του ίδιου του Πραγματικού, μια αδυνατότητα όμως που δεν οδηγεί σε έναν μεταφυσικό μυστικισμό αλλά σ’ αυτή την αναγνώριση των γλωσσικών μας ορίων, στην ελλειπτική φύση της γλώσσας που αδυνατεί να πει «όλη την αλήθεια». Το Πραγματικό έτσι είναι αυτό που υπονομεύει όλες τις αλήθειες του κόσμου, όλες τις συμβολοφαντασιακές του κατασκευές. Γι’ αυτό και η απόλυτη γνώση θα’ ναι για τον Lacan το κατεξοχήν χαρακτηριστικό της ψύχωσης. «Υπάρχει ένας θεός-άτομο», λέει ο Lacan, «ένας θεός-χώρος κλπ. Εάν κερδίσει η επιστήμη ή η θρησκεία, η ψυχανάλυση τέλειωσε. Αλλά αυτό δεν θα συμβεί». Ο Lacan δεν αντιπαλεύει την επιστήμη, αντιπαλεύει όμως την πραγματικότητα της επιστήμης υπερασπιζόμενος το ψυχαναλυτικό πραγματικό, που θα’ ναι πάντα γι’ αυτόν, αυτό το πραγματικό του υποκειμένου. Έχει δίκιο λοιπόν ο Zizek όταν επιχειρεί να διαβάσει τον Lacan πάνω στα παράδοξα της κβαντικής φυσικής, σ’ αυτές τις εκ του μηδενός σωματιδιακές επισκέψεις που αναστέλλουν κάθε νόημα, κάθε δυνατότητα φυσικής γνώσης. Αυτό τελικά που εκτρέπει το πραγματικό και το καθιστά κυριολεκτικά εξωπραγματικό είναι αυτά τα «κβάντα της επιθυμίας» που κινούνται άτακτα και διασαλεύουν με την απροσδόκητη και αχαρτογράφητη παρουσία τους αυτόν τον ίδιο τον ορίζοντα της γλώσσας. Μιας γλώσσας που θα είναι πάντα η γλώσσα της επιθυμίας, αυτό το λάθος πάντα της απεύθυνσης. Η πολιτική εκτροπή είναι μοιραία. Στο περιθώριο κυριολεκτικά της συμβολικής εξουσίας, στα όρια δηλαδή της πολιτικής αλήθειας, εγκαθίσταται μια αιρετική συνθήκη απόλαυσης του άλλου. Ο άλλος που γίνεται αυτή η ριζική εκ-κεντρικότητα του υποκειμένου, η ίδια η αιτία της σχηματοποίησης του[Butler]. Μια πολιτική οικονομία που δεν εδράζεται τόσο στην αλήθεια του Νόμου όσο σε εκείνο το ισχνό ίχνος που επιμένει να ανθίσταται στο Νόμο. Μια λακανική συμβολή στο χώρο της πολιτικής φιλοσοφίας ασύλληπτου μεγέθους. Το Πραγματικό είναι έτσι για τον Lacan αυτή η αδυναμία της συμβολοποίησης, το γλωσσικό της αδιέξοδο, το εμβληματικό αναπαραστατικό της έλλειμμα. Μια προνομιακή έτσι περιοχή εκδήλωσης αυτού του Πραγματικού, αυτής της εξωτερικότητας του Έξω, θα μπορούσε να είναι η Τέχνη. Μια Τέχνη όμως που αντιστέκεται στην πραγματικότητα των αναπαραστατικών της δυνατοτήτων, στη φαντασιακή της έδρα, που «εικονίζει» αυτή την αδυνατότητα της απεικόνισης, που εγγράπτει την αλήθεια του κόσμου όχι στο παρόν της ρεαλιστικής του καθήλωσης αλλά σ’ αυτό το μοναδικό ίχνος της οριστικής του απουσίας. Είναι εκείνη η πειραματική στιγμή της τέχνης και σ’ αυτές τις καταστροφικές της χειρονομίες και πριν προλάβουν μάλιστα αυτές να συμβολοποιηθούν, ακριβώς αυτή η στιγμή, όπου εκκενώνεται το αστραποβόλημα του κόσμου, αυτή η ανατριχίλα του Πραγματικού. Η τέχνη θα’ ναι έτσι για τον Lacan αυτή η μοναδική ευκαιρία της διεμφάνισης του αφανέρωτου, ο τόπος της φαντασιακής υποχώρησης όλων των εικόνων, αυτής εν τέλει της «εικόνας του κόσμου», όπως την θέλει ο Alberti, που εγείρει τώρα αυτό το μυστικό και αφανέρωτο Είναι του κόσμου και τη μοναδική αυτή δυνατότητα της επιστροφής του. Μόνο η τέχνη για τον Lacan μπορεί να γίνει αυτός ο προνομιούχος τόπος της αποκάλυψης, της αποκάλυψης του μη ορατού, τελικά αυτού του μη ειπωμένου. Μπροστά σ’ αυτή τη δι-αφάνεια του Πραγματικού η Τέχνη δεν γίνεται η αδύνατη αναπαράσταση του, αλλά αυτό το (α)δύνατο ίχνος του, αυτό το δυνατό μικρό «α» που αποσπάται από την αδυναμία του κόσμου και φέρει πάνω του όλη αυτή τη νύχτα του Είναι.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

1.ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ;

Η νοημοσύνη και η λογική που διαθέτει ο άνθρωπος δεν είναι αρκετά για

να αγωνιστεί στη ζωή, αν δεν καλλιεργήσει και την κριτική του σκέψη.

Κριτική σκέψη ονομάζεται η διανοητική ικανότητα του ανθρώπου, η

λειτουργία της οποίας; του επιτρέπει να κρίνει κάθε πληροφορία που του

προσφέρεται ως προς την αλήθεια, τη γνησιότητα και την ορθότητα ή το

αντίθετο. Ένας πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος δεν μπορεί να δέχεται

κάθε πληροφορία και να την αποδέχεται χωρίς μία λογική επεξεργασία και

κριτική. Δεν υπάρχει στιγμή στη ζωή μας κατά την οποία δεν κρίνουμε

πρόσωπα, ιδέες, αντικείμενα, καταστάσεις, γεγονότα. Κρίνουμε το

παρελθόν και το παρόν και διερωτώμαστε για το μέλλον.

Ο άνθρωπος που δέχεται χωρίς κριτική σκέψη πληροφορίες, θεωρίες και

καταστάσεις, γίνεται συνήθως θύμα και παγιδεύεται από αυτές στη ζωή

του. Μόνον όποιος κρίνει και δέχεται με σχετική επιφύλαξη και κριτική

διάθεση κάθε τι το νέο, κάθε ιδέα, πρόταση, άποψη, πληροφορία μπορεί να

μείνει αδέσμευτος.

Τί είναι λοιπόν κριτική σκέψη;

Η κριτική σκέψη, αντίθετα με την απλή σκέψη, συνεπάγεται ότι το

άτομο έχει την ικανότητα και την βούληση να αποστασιοποιηθεί προς

στιγμήν από τις προσωπικές του πεποιθήσεις, τις κοινωνιογνωστικές του

προκαταλήψεις και τα συμφέροντά του και να εξετάσει τα πραγματικά και

λογικά στοιχεία, τα οποία στηρίζουν και ερμηνεύουν έννοιες, πληροφορίες,

σχέσεις, κρίσεις, συλλογισμούς, φαινόμενα, στάσεις και σκόπιμες πράξεις,

καθώς επίσης να αναζητήσει τις παραδοχές και τις συνεπαγωγές κάθε

άποψης και τους δυνατούς τρόπους θεώρησης των πραγμάτων από

διαφορετική σκοπιά.

Η κριτική σκέψη είναι εγγενής στον άνθρωπο, αλλά καταπνίγεται από

πάθη, ανάγκες, συμφέροντα, εμπειρίες, προκαταλήψεις κ.ά. Η νοητική

λειτουργία του ανθρώπου τον βοηθάει να εξετάζει τα πάντα με

εναλλακτικούς τρόπους σκέψης και να μη περιορίζεται στα φαινόμενα

πληροφοριών αλλά να αναζητά τα βαθύτερα αίτια, τους στόχους και τους

σκοπούς της προσφοράς των πληροφοριών.

ΓΚΑΓΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ

ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΗΤΕΣ

Η ζωή είναι απίστευτα ΠΑΡΑΞΕΝΗ.

Γνωρίζουμε ότι η πραγματικότητα αποτελείται από ΑΝΤΙΘΕΤΑ:φως-σκοτάδι, άσπρο-μαυρο,ευτυχία-δυστυχία,καλό-κακό,γλυκό-άσπρο κ.ο.κ.Αυτά σχετίζονται μεταξύ τους κατά τέτοιο τρόπο που το ένα δεν πάει ποτέ χωρίς το άλλο.Με άλλα λόγια, όταν διεκδικείς κάτι, πάντα διεκδικείς εξίσου και το αντίθετο του.

Πάρτε ένα απλό παράδειγμα, την ΞΕΚΟΎΡΑΣΗ.Δέν μπορείτε να νιώσετε ξεκούραστοι, άν δέν ΚΟΥΡΑΣΤΕΊΤΕ. Το ένα δεν πάει χωρίς το άλλο.

Άλλο παράδοξο: όσα περισσότερα αγαθά κανείς ΈΧΕΙ, τόσο περισσότερο ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΊΗΤΟΣ είναι.

Άλο παράδοξο: η ΕΥΧΑΡΊΣΤΗΣΗ πάει πάντοτε αντάμα με τον ΑΥΤΟΈΛΕΓΧΟ. Δέν μπορεί να υπάρξει ευχαρίστηση χωρίς κάποια μορφή πειθαρχίας. Πάρτε κάτι που σας ευχαριστεί και κάντε το ανεξέλεγκτα - θα δείτε ότι θα πάψει πιά να σας προκαλεί ευχαρίστηση.

Σχέσεις: ο πρώτος κανόνας για να έχουμε μια καλή σχέση με κάποιον είναι.....η ΑΠΟΣΤΑΣΗ.Αν στη σχέση δύο ανθρώπων-ερωτική, φιλική, επαγγελματική-δεν υπάρχει μια απόσταση μια απόσταση μεταξύ τους, τότε σύντομα εμφανίζονται τριβές, προβλήματα,που συχνά καταλήγουν ακόμα και σε εχθρότητα.

Το μεγάλο θέμα της ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗΣ: όλοι οι παράγοντες που συμβάλλουν και κινητοποιούν τη σεξουάλική απόλαυση και ευτυχία δεν έχουν καμία σχέση με την κοινώς εννοούμενη σεξουαλικότητα, αλλά βρίσκονται ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ....

Το προσωπικό μας συμφέρον.Είναι πραγματικά παράξενο, αλλά ο μόνος τρόπος για να υπηρετήσουμε το ατομικό μας συμφέρον είναι να ενδιαφερόμαστε έμπρακτα, να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για το ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ.Με άλλα λόγια, η ευτυχία των άλλων είναι απαραίτητη προυπόθεση για τη δική μας.

Το παράδοξο με τη γλώσσα, την ομιλία: η ανώτερη λειτουργία της είναι η ΣΙΩΠΗ!

Συχνά ακόυμε κάποιον να λέει, ή εμείς οι ίδιοι, τη φράση έφτασα στα ΟΡΙΑ μου..Και το παράξοξο είναι ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τα όρια του αν δεν τα ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ!!Δεν είναι δυνατόν, δεν γίνεται, να ξέρει κανείς τα όρια του προκαταβολικά.

Τέλος το μεγαλύτερο παράδοξο, η ίδια ή ζωή.Βιολογικά,συναισθηματικά,πνευματικά, η ζωή στο σύνολο της έγκειται στο γεγονός του θανάτου.Ζωή χωρίς θάνατο δεν μπορεί να υπάρξει.Το ένα είναι αδύνατο χωρίς το άλλο....

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ: Ο όρος συμβουλευτική συμπεριλαμβάνει την εργασιά με άτομα και με σχέσεις, η οποία μπορεί να συνδέεται με την ανάπτυξη, υποστήριξη κρίσεων, να είναι ψυχοθεραπευτική, καθοδηγητικη ή μη, και να έχει στόχο την επίλυση προβλημάτων. Η συμβουλευτική δίνει στον πελάτη μια ευκαιρία να εξερευνήσει, να ανακαλύψει και να αποσαφηνίσει τους τρόπους που θα του παράσχουν μια ζωή πιό ικανοποιητική και δημιουργική.

ΣΤΟ ΑΝΤΙΦΕΓΓΙΣΜΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

"ΣΤΟ ΑΝΤΙΦΕΓΓΙΣΜΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ".
Κυκλοφορεί το βιβλίο μου με τίτλο "Στο Αντιφέγγισμα της Φιλοσοφικής Σκέψης". Το βιβλίο είναι μια εμπεριστατωμένη περιγραφή πρακτικής φιλοσοφίας.

Η διανομή και η διάθεση είναι από εμένα τον ίδιο ή από επιλεγμένα βιβλιοπωλεία της Ρόδου- Αθήνας.
Το βιβλίο μπορεί να σταλεί αντικαταβολή σε οποιονδήποτε προορισμό θελήσετε. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο 6936822080 ή στο email: gagosnick@hotmail.com

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική, προσωπική ανάπτυξη, νοηματοδότηση, διαχείρισης στρες.

Συμβουλευτική γονέων

Συμβουλευτική σε παιδιά

Συμβουλευτική σε προβλήματα σχέσεων και ερωτικής ζωής

Συμβουλευτική σε διαταραχές διάθεσης

Συμβουλευτική σε θέματα υγείας, απώλειας-πένθους

Συμβουλευτική σε θέματα εξαρτήσεων

Συμβουλευτική καριέρας & επαγγελματικός προσανατολισμός

Συμβουλευτική σε διαχείριση κρίσεων.

Διεκδικητικότητα.

ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ
Ατομικές συνεδρίες,ψυχοθεραπείας,συμβουλευτικής προσωπικής ανάπτυξης-υποστήριξης,νοηματοδότησης, χειρισμού και διαχείρισης κρίσεων.

Ομαδικές συνεδρίες ψυχοθεραπείας-συμβουλευτικής.

Ομάδες Ψυχοθεραπείας

Συνεδρίες και συμβουλευτική ζεύγους

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ
Σεμινάρια ανθρώπινης ανάπτυξης

Σεμινάρια Φιλοσοφικής Συμβουλευτικής

Σεμινάρια Πρακτικής Φιλοσοφίας-Ψυχοφιλοσοφίας

Σεμινάρια Οντοψυχανάλυσης